Γάτα και παχνίδι

Η γάτα, παρόλο που ζει κοντά στον άνθρωπο για χιλιάδες χρόνια, δεν έχασε ποτέ την ψυχή και την ζωντάνια του άγριου αιλουροειδούς – κηνυγού, ούτε και τις εκπληκτικές σωματικές της ικανότητες. Για αυτό και για να κρατήσει  ακέραια την σωματική της υγεία και ευεξία έχει ανάγκη από συστηματική  άσκηση. Όμως μια γάτα που ζει μόνο μέσα στο σπίτι δεν έχει τις ίδιες ευκαιρίες για τρέξιμο, σκαρφάλωμα και κηνύγι όπως μια γάτα που ζει στην εξοχή. Η μόνη της επιλογή είναι το παιχνίδι μέσα στο σπίτι, μια σημαντική δραστηριότητα για κάθε γάτα, νεαρή ή και ηλικιωμένη.

Τα μικρά γατάκια

Το παιχνίδι για την γάτα είναι ταυτόχρονα μέθοδος κοινωνικοποίησης, εκγύμνασης αλλά και εκτόνωσης. Για τα μικρά γατάκια έχει ουσιαστικό ρόλο στην σωστή σωματική τους ανάπτυξη και αποτελεί το κύριο μέσο εκμάθησης για το κηνύγι αλλά και για το πώς να υπερασπίζονται τον εαυτό τους όταν ενηλικιωθούν. Τα μικρά αν δεν έχουν γατίσια παρέα για να παλεύουν και να κηνυγιούνται, στρέφονται στα παιχνίδια τους, αγορασμένα για αυτά ή και αυτοσχέδια: Αν δεν έχουν με τι να παίξουν θα μετατρέψουν σε παιχνίδι ένα χαρτάκι, ένα ξερό φύλο, ένα στυλό, τις κάλτσες σας, τα μαλλιά σας, ακόμα και το αγαπημένο γυάλινο ρεσώ σας.

Η ενήλικη γάτα

Καθώς όμως η γάτα ενηλικιώνεται, οι ανάγκες και οι προτιμήσεις της αλλάζουν. Η διάθεση για συνεχές παιχνίδι και δραστηριότητα μειώνεται ενώ πλέον η γάτα έχει ανάγκη από ερεθίσματα που θα της τραβήξουν το ενδιαφέρον για να δραστηριοποιηθεί. Στην ενήλικη γάτα παρατηρούμε και μια διαφοροποίηση στο γούστο της στο παιχνίδι, ανάλογα με το χαρακτήρα της. Είναι πλέον δικιά μας ευθύνη να κατανοήσουμε τις νέες της ανάγκες και να προσπαθήσουμε να τις καλύψουμε.

Η στέρηση ερεθισμάτων και ευκαιριών για σωματική άσκηση έχει σαν αποτέλεσμα η γάτα να αισθάνεται ανία, η οποία εκδηλώνεται είτε με παραίτηση, παχυσαρκία και κατάθληψη είτε με νευρικότητα και κάποιες φορές επιθετικότητα. Είναι σαφές λοιπόν ότι το να αγνοήσουμε αυτή τη βασική ανάγκη του ζώου μας για σωματική άσκηση αποτελεί εκ μέρους μας αμέλεια και εντάσσεται στην κατηγορία της παθητικής κακοποίησης.

Ειδικά καθώς τα χρόνια περνούν και η γάτα μας “βαραίνει”, θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο να της παρέχουμε τα κατάλληλα ερεθίσματα ώστε να ασκείται μέσω του παιχνιδιού.

Είδη παιχνιδιών

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία παιχνιδιών που μπορεί να συγκινήσουν την γάτα μας, τα οποία χωρίζονται σε τρεις βασικούς τύπους. Η γάτα μπορεί να παίξει:

• με άλλες γάτες
• με εμάς
• μόνη της

Παιχνίδι με άλλες γάτες

Ο Λούλης (4-5 ετών) πλησιάζει χαζοχαρούμενα την Βανίλια (3 ετών) κάνοντας “μρρ” χαριτωμένα. Αυτή κυρτώνει ελαφρά την πλάτη και προχωρά προς το μέρος του. Ο Λούλης αυτόματα παγώνει και μένουν να κοιτιούνται στα μάτια σαν αγάλματα, με τα πρόσωπά τους σε απόσταση αναπνοής και με μόνο την ουρά τους να να κινείται νευρικά σαν φίδι. Ο Λούλης αρχίζει να οπισθοχωρεί αργά και η Βανίλια προχωρά προς το μέρος του χωρίς να χάσουν οπτική επαφή. Ξαφνικά ο Λούλης στρέφει την πλάτη, αρχίζει να τρέχει και αυτή τον κηνυγά μέχρι που ορμάει πάνω του, τον ρίχνει στο πάτωμα και αρχίζουν να παλεύουν, γρυλίζοντας περιστασιακά.

Ο Γκάμπριελ και ο Ντένις, αδερφάκια 7 μηνών, παίζουν με το φρεσκοστρωμένο χαλάκι κι ένα ποντίκι. Χοροπηδούν και κουβαριάζονται πάνω και κάτω από το χαλί ενώ ταυτόχρονα εναλλάσονται στο να δαγκώνουν και να πετάνε στον αέρα ένα γούνινο ποντικάκι.

Ο τρόπος που οι γάτες παίζουν μεταξύ τους μπορεί πραγματικά να ξενίσει ή και να τρομάξει έναν μη έμπειρο παρατηρητή. Οι συμμετέχοντες γάτες, συνήθως δύο, δείχνουν να παίζουν ένα θεατρικό παιχνίδι όπου υποκρίνονται ότι καβγαδίζουν. Αυτό κυμαίνεται ανάμεσα σε χαρούμενο κηνυγητό και πάλη μέχρι έντονα επιθετική στάση, συριστικές καβγές, ακόμα και ελαφρούς τραυματισμούς από δαγκώματα και γρατζουνιές.

Συχνά είναι δύσκολο, ειδικά για έναν άπειρο ιδιοκτήτη να ξεχωρίσει αν τα ζωάκια παίζουν ή αν τσακώνονται επειδή ο ένας έχει διάθεση για παιχνίδι και ο άλλος όχι. Ο γενικός κανόνας είναι ότι αν τα ζωάκια μας γνωρίζονται και είναι φίλοι ήδη, δεν χρειάζεται επέμβαση εκ μέρους μας και καλό είναι να τα αφήνουμε να βρουν τις δικές τους ισορροπίες. Αν παρόλα αυτά ο καβγάς φαίνεται να είναι πολύ έντονος και να διαρκεί πολύ ώρα, καλό είναι να επέμβουμε για να μην υπάρξουν σοβαροί τραυματισμοί. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για γάτες που ήρθαν σε επαφή πρόσφατα και δεν έχει ακόμα διαμορφωθεί η δυναμική της σχέσης τους, ειδικά όταν πρόκειται για ενήλικη γάτα και γατάκι, που είναι πιο ευάλωτο.

Δεν είναι βέβαια λίγες και οι περιπτώσεις που το παιχνίδι ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες γάτες γίνεται με πιο χαλαρό τρόπο και συνήθως έχει επίκεντρο κάποιο παιχνίδι που κηνυγάνε διαδοχικά ή πετάνε η μία στην άλλη. Αυτή η συμπεριφορά αποτελεί πιο πολύ εξομοίωση κηνυγητικης συμπεριφοράς και αποτελεί τον βασικό τρόπο που η μητέρα γάτα διδάσκει τα γατάκια να κηνυγούν μικρά θηράματα.

Παιχνίδι με εμάς

Ο Ραούλ, 8 μηνών, για μια ακόμα φορά φέρνει το μπαλάκι του στο στόμα και το αφήνει στα πόδια μου. Περιμένει να το πετάξω για να το κηνυγήσει τρέχοντας. Σαν να είναι σκύλος!

Ο Οράτιος, ενός έτους, σκουντάει παιχνιδιάρικα το πόδι μου και αρχίζει να τρέχει. Περιμένει να τον κηνυγήσω σε όλο το σπίτι ή να με κηνυγήσει αυτός.

Το παιχνίδι με την γάτα μας είναι πολύ σημαντικό όχι μόνο για αυτήν αλλά και για εμάς, καθώς μέσα από αυτό γίνεται πιο στενή η σχέση μας μαζί της και βελτιώνεται η επικοινωνία μας. Είναι κάτι που συχνά επιζητά από εμάς και η ίδια, ειδικά αν δεν έχει κάποιο γατίσιο σύντροφο με τον οποίο μπορεί να παίξει.

Αυτό που ελκύει την γάτα περισσότερο στο να παίξει μαζί μας από το να χρησιμοποίησει κάποιο από τα παιχνίδια της είναι ότι εμείς της δίνουμε περισσότερες δυνατότητες για αλληλεπίδραση. Είναι εξάλλου σίγουρα πιο συναραπαστικό να κυνηγύσει ένα μπαλάκι που πετάξαμε εμείς παρά να πρέπει η ίδια να το κλωτσήσει ώστε μετά να το κηνυγήσει.

Οι παραλλαγές των παιχνιδιων που μπορούμε να μοιραστούμε με τη γάτα μας είναι πάρα πολλές, από το να της κουνάμε κορδέλες και αυτή να τους επιτίθεται, να της πετάμε μπαλάκια η ποντικάκια για να τα κηνυγήσει.

Συχνά όμως λόγω έλλειψης χρόνου δεν έχουμε την δυνατότητα να είμαστε διαθέσιμοι για παιχνίδι όποτε η γάτα μας το επιθυμεί. Για αυτό και πρέπει να της προσφέρουμε παιχνίδια με τα οποία μπορεί να παίξει μόνη της. 

Μοναχικό παιχνίδι

Σίγουρα μια γάτα που έχει πρόσβαση σε κήπο έχει περισσότερες ευκαιρίες να διασκεδάσει με ζωντανά μικρά θηράματα, να σκαρφαλώσει, να κυνηγήσει φύλλα και γενικά να παίξει με τον τρόπο που της ταιριάζει. Η γάτα όμως που ζει αποκλειστικά μέσα στο σπίτι έχει πιο περιορισμένες επιλογές: Αν δεν της προσφέρουμε εμείς τα κατάλληλα παιχνίδια είτε θα χρησιμοποιήσει άλλα αντικείμενα που θα της τραβήξουν την προσοχή, είτε θα γίνει απαθής και αδιάφορη, οδηγούμενη σταδιακά στην κατάθλιψη λόγω της ανίας.

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να κρατήσουμε τον αγαπημένο μας γατίσιο σύντροφο ζωηρό και δραστήριο σαν να είναι μικρό γατάκι;

Πειραματιστείτε πριν απελπιστείτε.

Δεν είναι όλα τα παιχνίδια κατάλληλα για όλες τις γάτες. Κάποιες γάτες προτιμούν τα μπαλάκια, άλλες τα ποντίκια, άλλες να σκαρφαλώνουν και μερικές παίζουν μόνο αν εσείς κουνάτε το παιχνίδι για αυτές. Δοκιμάστε και πειραματιστείτε με διαφορετικούς τύπους παιχνιδιών μέχρι να βρείτε αυτό που ταιριάζει στη γάτα σας. Μπορεί να αδιαφορήσει εντελώς για το καινούριο της ποντίκι με catnip, αλλά να ξετρελαθεί με την κορδέλα από το δώρο που  σας έκαναν στα γενέθλιά σας. Επιπλέον, κάποιες γάτες ενοχλούνται ή φοβούνται τα πλαστικά παιχνίδια που κάνουν θόρυβο ή αυτά που έχουν μεγάλο μέγεθος, ενώ άλλες τα προτιμούν.

Ποικιλία, ποικιλία, ποικιλία

Η γάτα είναι ένα ιδιαίτερα ευφυές ζώο που βαριέται γρήγορα να επαναλαμβάνει συνεχώς την ίδια δραστηριότητα. Πόσες φορές εξάλλου θα σκοτώσεις το ίδιο λούτρινο ποντίκι ή θα κυνηγήσεις το ίδιο λαστιχένιο μπαλάκι; Από την άλλη, πόσα πια παιχνίδια μπορεί να βρίσκονται διασκορπισμένα σε όλο το σπίτι; Η λύση είναι απλή: Φροντίζουμε συχνά  να εναλλάσσουμε τα παιχνίδια που είναι διαθέσιμα στη γάτα μας. Ανά περιόδους κρύβουμε κάποιο παιχνίδι και εμφανίζουμε κάποιο άλλο, ανανεώνοντας έτσι το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό της. Αυτή η εναλλαγή μπορεί να έχει και εποχιακά κριτήρια. Για τους χειμωνιάτικους μήνες προσφέρονται τα γατο-τούνελ που εύκολα μετατρέπονται και σε αναπαυτικές φωλιές για έναν υπνάκο, καθώς και τα μπαλάκια που η γάτα θα κυνηγήσει με περισσότερη όρεξη σε όλο το σπίτι από ότι το καλοκαίρι που με τη ζέστη “βαραίνει”.  Για τους ζεστούς μήνες πάλι, πιο κατάλληλα είναι τα λούτρινα ποντικάκια και τα παιχνίδια που δένονται με κορδόνι από ένα σταθερό σημείο ή τα κινούμε εμείς. Έτσι η γάτα μπορεί να παίξει χωρίς να χρειάζεται να τρέξει ιδιαίτερα.

Διάδραση  - όταν όλα τα άλλα αποτύχουν

Όσα κι αν δεν θέλουμε να το αποδεχθούμε, μπορεί η γάτα μας να μην είναι η λάτρης της περιπέτειας ή η αθλήτρια που θα θέλαμε, αλλά να δίνει έμφαση στο φαγητό και το χουζούρι. Κοινώς, η λογική της είναι απλή: αν δεν τρώγεται δεν μας ενδιαφέρει. Στην περίπτωση αυτή πιθανότατα δεν θα ασχοληθεί με τα παιχνίδια της όταν εμείς δεν είμαστε εκεί και θα πρέπει εμείς να τη σπρώξουμε στο να παίξει, με το να της πετάξουμε το ποντίκι ή το μπαλάκι της, να της κουνήσουμε μια κορδέλα ή να χρησιμοποιήσουμε κάποιο laser pointer.

Κυνήγι

Όσο κι αν μπορεί να μην θέλουμε να το αποδεχθούμε, η γάτα είναι από τη φύση της ικανότατος κυνηγός. Δεν έχει σημασία το αν πεινάει η όχι, αν έχει κέφι θα κυνηγήσει την ακρίδα, την κατσαρίδα, το σαυράκι ή το σπουργίτι που έκανε το λάθος να περάσει από το μπαλκόνι της και μπορεί πολύ ευγενικά να σας το φέρει για να της πείτε μπράβο. Μην την μαλώσετε για το δώρο που σας έκανε. Από την άλλη, μην σας σοκάρει που μπορεί να αγνοήσει εντελώς κάποιο μικρό θήραμα ακόμα και αν το βρει να τρώει μέσα από το φαΐ της. Ναι, υπάρχουν και οι γάτες – βουδιστές, που “σκοτώνουν” μόνο λούτρινα ποντίκια, ποτέ ζωντανά!

Πάνω από όλα η ασφάλεια

Η ασφάλεια της γάτας μας θα πρέπει να βρίσκεται πάντα στο μυαλό μας όταν επιλέγουμε κάποιο παιχνίδι για αυτήν. Σε αρκετές περιπτώσεις οι κτηνίατροι αντιμετωπίζουν περιστατικά όπου μια γάτα έσπασε και κατάπιε κομμάτια από ένα πλαστικό μπαλάκι, κορδόνια ή άλλα αντικείμενα.

Αλλά το θέμα της ασφάλειας αφορά και εμάς. Προσέχουμε πολύ σε παιχνίδια με κορδόνια ή κορδέλες, το κορδόνι να είναι αρκετά μακρύ ώστε να μην κινδυνεύουμε η γάτα να χτυπήσει το χέρι μας κατά λάθος. Και φυσικά ποτέ δεν ενθαρρύνουμε τη γάτα μας, ειδικά όταν βρίσκεται σε νεαρή ηλικία, να παίζει δαγκώνοντας τα χέρια ή τα πόδια μας.

Μια γάτα που παίζει είναι σημαντικό δείγμα ότι είναι υγιής και ευτυχισμένη. Το παιχνίδι και η δραστηριότητα βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο για αυτήν με το φαγητό και τη στέγη. Ας μην υποτιμάμε το παιχνίδια αν θέλουμε η γατούλα μας να είναι πραγματικά χαρούμενη μαζί μας.

Μπαλάκια

Μπορεί να είναι λαστιχένια, πλαστικά, υφασμάτινα ή από σπάγκο, κάποιες φορες με κάποιο υλικό που παράγει ήχο όταν κινούνται, όπως για παράδειγμα κάποιο κουδουνάκι. Προτιμούμε ευκίνητα και ελαφριά μπαλάκια και σε μέγεθος κατάλληλο για γάτα (περίπου σαν ένα κορόμηλο).

Ποντικάκια

Και πάλι σε διάφορα σχήματα και από διάφορα υλικά, προσφέρονται για να τα δαγκώνει και να τα χτυπάει με τα πόδια της, εξομοιώνοντας το παιχνίδι με πραγματικά θηράματα.

Τούνελ

Από διάφορα υλικά και σε διάφορα μεγέθη, τα τούνελ μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για παιχνίδι όσο και για χαλάρωση. Προσέξτε να επιλέξετε μια στέρεη κατασκευή που δεν  διπλώσει μόνιμα αν η γάτα πηδήσει στο πάνω μέρος. Οι περισσότερες γάτες ενθουσιάζονται να τους πετάτε μπαλάκια ή να κουνάτε ποντικάκια ενόσω κρύβονται μέσα στο τούνελ

Γατόδεντρα

Αποτελούν ένα τεχνητό υποκατάστατο ενός δέντρου για τη γάτα, με την έννοια ότι προσφέρονται για να ξύνει τα νύχια της, να παίζει αλλά και να χαλαρώνει κοιτώντας τον κόσμο από ψηλά. Μπορείτε να βρείτε σε πετ σοπ ή στο Διαδίκτυο, σε διάφορα μεγέθη και τιμές. Επίσης, μπορείτε, αν έχετε την διάθεση να κατασκευάσετε το δικό σας αυτοσχέδιο. (Περισσότερα για το θέμα αυτό σε επόμενο τεύχος.)

Καλάμια

Όχι ψαρέματος φυσικά, αλλά περίπου. Σαν έτοιμα παιχνίδια στο εμπόριο αποτελούνται από ένα πλαστικό καλάμι στο οποίο εφαρμόζεται σπάγκος με διάφορα παιχνίδια στην άκρη του: φτερά, ποντικάκια, κτλ. Προσφέρεται για να παίζουμε με την γατούλα μας και είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτή θα “τσιμπήσει” στο ελκυστικά κινούμενο δόλωμα. Μπορούμε να εφαρμόσουμε την ίδια αρχή δένοντας κάποιο ποντικάκι της σε μια κορδέλα ή σχοινάκι.

Laser pointer

Ενήλικοι, χοντρούληδες αλλά παιχνιδιάρηδες!

Ο Πέρρυ είναι περίπου τεσσάρων ετών. Επιφυλακτικός με τον άνθρωπο αλλά πολύ αγαπησιάρης με τις άλλες γάτες. Και φυσικά λάτρης του φαγητού και της ξάπλας. Έχει στη διάθεσή του πάντα μπαλάκια, ποντίκια, ονυχοδρόμιο, αλλά και φίλους για παιχνίδι. Σπανίως τα εκμεταλλεύεται. Αλλά ήταν ο πρώτος που προτίμησε το ποντικάκι με κάτνιπ, και αφού ασχοληθεί με το να το “σκοτώνει”, το παίρνει μαζί του για ύπνο.

Ο Λούλης αν και κρύβει χρόνια δεν είναι παιδάκι. Παρόλα αυτά του αρέσουν όλα τα παιχνίδια, εκτός από τα ζωντανά. Αν και έχει θεαθεί να χαλαρώνει στο μπαλκόνι με παρέα μια τεράστια κατσαρίδα στο ένα μέτρο από αυτόν χωρίς να τον απασχολεί καθόλου, δείχνει μεγάλο ενθουσιασμό για τα μπαλάκια, τα ποντίκια τις κορδέλες του. Αν βαριέται να ασχοληθεί μόνος του και δεν καταφέρνει να ξεσηκώσει την φίλη του Βανίλια,, μουρμουρίζει μέχρι να σε σηκώσει από τον υπολογιστή και να του πετάς κάποιο παιχνίδι για να παίζει, κατά προτίμηση πάνω στον καναπέ.

πηγή περιοδικό Catpress